36. Należności od odbiorców

Należności od odbiorców obejmują należności zafakturowane oraz należności zarachowane na poczet przychodów, w tym doszacowane przychody, które z uwagi na stosowany system rozliczeń odbiorców nie zostały zmierzone i zafakturowane. Politykę rachunkowości w zakresie przychodów zarachowanych opisano w nocie 15.

Należności od odbiorców są wyceniane według kwot pierwotnie zafakturowanych lub oszacowanych, w tym zgodnie z metodologią opisaną w nocie 55 skonsolidowanego sprawozdania finansowego (uwzględniając wpływ dyskontowania, jeżeli jest istotny), z uwzględnieniem odpisu aktualizującego.

Odpis z tytułu utraty wartości tworzy się na należnościach zarówno przeterminowanych, jak i nieprzeterminowanych w oparciu o ważoną prawdopodobieństwem oczekiwaną stratę kredytową, jaka zostanie poniesiona w szczególności w przypadku wystąpienia któregokolwiek z poniższych zdarzeń:

• nastąpi opóźnienie płatności powyżej 90 dni,
• dłużnik zostanie postawiony w stan likwidacji albo upadłości albo restrukturyzacji,
• należności skierowane zostaną na drogę egzekucji administracyjnej, postępowania sądowego albo egzekucji sądowej.

Przebieg procesu szacowania wysokości odpisu aktualizującego należności dzieli się na następujące etapy:

• weryfikacja sald kontrahentów,
• aktualizacja ratingów dla kontrahentów strategicznych,
• aktualizacja parametrów modelu kalkulacji odpisów,
• uwzględnienie wpływu zabezpieczeń na wysokość odpisu,
• weryfikacja parametrów modelu kalkulacji odpisów,
• finalna kalkulacja odpisu.

Dla należności od odbiorców Grupa wydzieliła portfel kontrahentów strategicznych (kontrahent o wartości należności przekraczającej
2 mln PLN) oraz portfel pozostałych kontrahentów.

Dla portfela kontrahentów strategicznych ryzyko niewypłacalności kontrahentów strategicznych jest oceniane w oparciu o ratingi nadane kontrahentom z wykorzystaniem wewnętrznego modelu scoringowego, odpowiednio przekształcone na prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania. Oczekiwana strata kredytowa, zgodnie z MSSF 9 Instrumenty finansowe, kalkulowana jest przy uwzględnieniu szacunków w zakresie potencjalnych odzysków z tytułu wniesionych zabezpieczeń.

W przypadku należności od pozostałych kontrahentów oczekuje się, że dane w zakresie historycznej spłacalności odzwierciedlają ryzyko kredytowe (z uwzględnieniem korekty forward-looking), jakie ponoszone będzie w okresach przyszłych. Oczekiwane straty kredytowe dla tej grupy kontrahentów oszacowane zostały z wykorzystaniem macierzy wiekowania należności oraz przypisanych do poszczególnych przedziałów i grup (między innymi należności dochodzone na drodze sądowej, należności od kontrahentów w upadłości) wskaźników procentowych pozwalających na oszacowanie wartości należności od odbiorców, co do których oczekuje się, że nie zostaną spłacone.

Stopę odzysku przyjętą w zakresie należności handlowych od pozostałych kontrahentów na dzień 31 grudnia 2022 roku przedstawia poniższa tabela.

W celu uwzględnienia wpływu czynników przyszłych (w odniesieniu do kontrahentów strategicznych oraz pozostałych) Grupa koryguje parametry związane z prawdopodobieństwem niewypełnienia zobowiązania wykorzystując notowania instrumentów Credit Default Swap dla poszczególnych ratingów. Probability of Default implikowane jest z notowań instrumentów Credit Default Swap w horyzoncie dwuletnim oraz półrocznym, uśrednione dla kontrahentów ocenionych w ramach danego ratingu.

Odpisy aktualizujące wartość należności ujmuje się w tych kategoriach kosztów, które odpowiadają funkcji składnika aktywów, tj. w kosztach działalności operacyjnej lub kosztach finansowych – zależnie od rodzaju należności, której dotyczy.

Zgodnie z wymogami MSSF 9 Instrumenty finansowe Grupa szacuje wielkość odpisów aktualizujących wartość należności od odbiorców z tytułu oczekiwanych strat kredytowych. Metodologia kalkulacji odpisów została opisana powyżej.

Wiekowanie należności od odbiorców na dzień 31 grudnia 2022 roku

Wiekowanie należności od odbiorców na dzień 31 grudnia 2021 roku

Zmiana stanu odpisów aktualizujących należności od odbiorców

Podział odpisów aktualizujących według portfeli kontrahentów na dzień 31 grudnia 2022 roku

Podział odpisów aktualizujących według portfeli kontrahentów na dzień 31 grudnia 2021 roku