24. Rzeczowe aktywa trwałe

Kluczowe dla Grupy środki trwałe w poszczególnych segmentach to:

• w obszarze Wytwarzanie:
  •  kotły wraz z urządzeniami pomocniczymi, turbiny z generatorami, transformatory i stacje ciepłownicze, a także urządzenia do rozładunku, magazynowania i transportu paliwa, pompownie i instalacje odsiarczania, wytwornice pary, rozdzielnie, składowiska odpadów, magazyny i budynki, rozdzielnie najwyższych napięć;
  • stacje ciepłownicze, urządzenia do rozładunku paliwa i transportu, a także pompownie i stacje uzdatniania wody.
• w obszarze Odnawialnych źródeł energii:
  • elektrownie wiatrowe, farmy fotowoltaiczne, turbozespoły wodne, budynki elektrowni wodnych oraz jazy, zapory i urządzenia hydrotechniczne.
• w obszarze Dystrybucja:
  • linie elektroenergetyczne o łącznej długości około 246 tysiące km;
  • stacje elektroenergetyczne (około 62 tysięcy sztuk);
  • transformatory (około 60 tysięcy sztuk).

Rzeczowe aktywa trwałe wycenia się według kosztu pomniejszonego o skumulowane odpisy amortyzacyjne oraz odpisy z tytułu utraty wartości. Koszt obejmuje:

• cenę nabycia lub koszt wytworzenia,
• koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika majątku do stanu zdatnego do używania,
• przewidywany koszt demontażu, usunięcia rzeczowych aktywów trwałych oraz przywrócenia do stanu pierwotnego miejsca, w którym dany składnik aktywów się znajduje (politykę rachunkowości w zakresie tworzenia rezerw na te koszty przedstawiono w nocie 43 skonsolidowanego sprawozdania finansowego),
• koszty finansowania zewnętrznego.

Na dzień nabycia składnika rzeczowych aktywów trwałych są identyfikowane i wyodrębniane wszystkie istotne elementy wchodzące w skład danego składnika aktywów, mające różny okres ekonomicznej użyteczności (komponenty). Komponentem składników rzeczowych aktywów trwałych są również koszty remontów kapitalnych, przeglądów okresowych oraz koszty wymiany głównych części składowych. Grupa ujmuje jako odrębne pozycje rzeczowych aktywów trwałych specjalistyczne części zamienne oraz sprzęt serwisujący, jeżeli ich okres użytkowania wynosi więcej niż 1 rok.

Podstawę naliczania odpisów amortyzacyjnych stanowi cena nabycia lub koszt wytworzenia środka trwałego pomniejszone o jego wartość rezydualną. Amortyzacja następuje na podstawie planu amortyzacji określającego przewidywany okres użytkowania środka trwałego. Rzeczowe aktywa trwałe (w tym komponenty) są amortyzowane liniowo przez ich przewidywany okres użytkowania, z wyjątkiem gruntów i środków trwałych w budowie, które nie podlegają amortyzacji. Specjalistyczne części zamienne oraz sprzęt serwisujący są amortyzowane przez okres użytkowania środka trwałego, którego dotyczą.

Koszty finansowania zewnętrznego aktywowane w ramach składników aktywów

Koszty finansowania zewnętrznego są kapitalizowane jako część kosztu wytworzenia lub ceny nabycia dostosowywanych składników aktywów trwałych. Na koszty finansowania zewnętrznego składają się przede wszystkim odsetki od finansowania specyficznego i ogólnego wyliczone przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej oraz różnice kursowe powstałe w związku z finansowaniem w walucie obcej w stopniu, w jakim uznawane są za korektę kosztów odsetek. Kapitalizacji podlega także efektywna część zabezpieczenia dla kontraktów spełniających warunki rachunkowości zabezpieczeń i zawieranych w związku z finansowaniem budowy aktywów trwałych.

Kwotę kosztów ogólnego finansowania zewnętrznego podlegającą aktywowaniu określa się poprzez zastosowanie stopy kapitalizacji do nakładów poniesionych na dostosowywane składniki aktywów. Stopa kapitalizacji stanowi średnią ważoną stopę wszystkich kosztów finansowania zewnętrznego dotyczących finansowania zewnętrznego stanowiących zobowiązania w danym okresie, ale innych niż finansowanie specyficzne.

Nieodpłatnie otrzymane środki trwałe i opłaty przyłączeniowe oraz dotacje do aktywów

Nieodpłatnie otrzymane środki trwałe oraz opłaty przyłączeniowe ujmowane są początkowo w cenie nabycia odpowiadającej szacowanej wartości godziwej lub wartości otrzymanych środków pieniężnych stanowiących dotacje do aktywów. Przychody z tytułu nieodpłatnie otrzymanych środków trwałych sfinansowanych z dotacji są wykazywane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej jako rozliczenia międzyokresowe przychodów i rozpoznawane jako pozostałe przychody operacyjne w sposób współmierny do odpowiadających im kosztów amortyzacji otrzymanych lub nabytych składników rzeczowych aktywów trwałych.

Grupa ocenia na każdy dzień bilansowy czy zaistniały obiektywne przesłanki mogące wskazywać na utratę wartości danego składnika rzeczowych aktywów trwałych. Testy na utratę wartości rzeczowych aktywów trwałych są przeprowadzane zgodnie z polityką rachunkowości określoną w nocie 14 skonsolidowanego sprawozdania finansowego.

Metoda amortyzacji, okres użytkowania oraz wartość rezydualna rzeczowych aktywów trwałych podlegają weryfikacji, co najmniej na koniec każdego roku obrotowego, a ewentualne korekty odpisów amortyzacyjnych dokonywane są z efektem od początku okresu sprawozdawczego, w którym zakończono weryfikację. Przeprowadzona w 2022 roku weryfikacja okresów ekonomicznej użyteczności rzeczowych aktywów trwałych i aktywów niematerialnych wpłynęła w segmencie Dystrybucja na spadek kosztów amortyzacji o 18 mln PLN, a w segmencie Wytwarzanie na ich spadek o 11 mln PLN. ­

W roku zakończonym dnia 31 grudnia 2022 roku Grupa dokonała zakupu rzeczowych aktywów trwałych (wliczając skapitalizowane koszty finansowania zewnętrznego) w kwocie 2 902 mln PLN. Największe zakupy dokonane zostały w związku z inwestycjami w następujących segmentach operacyjnych.

Średnia stopa kapitalizacji kosztów finansowania zewnętrznego w roku zakończonym dnia 31 grudnia 2022 roku wyniosła 4,7%, a w roku zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku wyniosła 2,8%.

Główne zadania inwestycyjne realizowane przez Grupę w roku obrotowym 2022 opisane zostały w punkcie 1.5. Sprawozdania Zarządu z działalności TAURON Polska Energia S.A. oraz Grupy Kapitałowej TAURON za rok obrotowy 2022.

Odpisy aktualizujące rzeczowe aktywa trwałe miały wpływ na wynik z działalności kontynuowanej i zaniechanej w następujących segmentach operacyjnych:

Dodatkowo, Grupa dokonała wyceny do wartości godziwej aktywów netto TAURON Wydobycie S.A. w związku z klasyfikacją jako grupa do zbycia przeznaczona do sprzedaży, w wyniku czego ujęła odpis aktualizujący w wysokości 460 mln PLN, który pomniejszył wartość niefinansowych aktywów trwałych w ramach grupy do zbycia zaklasyfikowanej jako przeznaczona do sprzedaży.