15. Przychody ze sprzedaży

Grupa wprowadziła pięciostopniowy model ujmowania przychodów obejmujący kolejno: identyfikację umowy z klientem, identyfikację poszczególnych zobowiązań do wykonania świadczenia, określenie ceny transakcyjnej, alokację ceny transakcyjnej do poszczególnych zobowiązań do wykonania świadczeń oraz ujęcie przychodu w momencie realizacji zobowiązania wynikającego z umowy.

Przychody są ujmowane w momencie spełnienia (lub w trakcie spełniania) zobowiązania do wykonania świadczenia poprzez przekazanie przyrzeczonego towaru, produktu, materiału (tj. składnika aktywów) lub wykonania usługi klientowi. Przekazanie składnika aktywów następuje w momencie, gdy klient uzyskuje kontrolę nad tym składnikiem aktywów, zaś w przypadku sprzedaży energii elektrycznej, paliwa gazowego oraz ciepła za moment sprzedaży przyjmuje się dostarczenie energii do odbiorcy.

Przychody wycenia się w wartości, jaką Grupa spodziewa się otrzymać, po pomniejszeniu o podatek od towarów i usług (VAT) i podatek akcyzowy i inne podatki od sprzedaży lub opłaty oraz rabaty i upusty.

Przychód obejmuje tylko wpływy korzyści ekonomicznych otrzymane lub należne na rachunek własny jednostki. Kwoty uzyskane w imieniu stron trzecich, gdzie Grupa działa jako agent, takie jak podatki od sprzedaży, podatki od towarów i usług nie stanowią korzyści ekonomicznych, jakie płyną do Spółki i nie prowadzą do zwiększenia kapitału własnego. Kwot tych nie ujmuje się zatem w przychodzie. Jeżeli Spółka działa jako agent, kwotę ujmowaną jako przychód stanowi należna jej prowizja i nie obejmuje ona kwot otrzymanych w imieniu zleceniodawcy. Przykładami tego typu przychodów są:

• opłaty przejściowe, opłata OZE, opłata mocowa oraz opłata kogeneracyjna pobierane od odbiorcy końcowego energii elektrycznej, a następnie przekazywane do Operatora Systemu;
• przychody z usług serwisowych w ramach umów sprzedaży produktów i usług połączonych z dodatkowymi usługami.

W przypadku towarów i materiałów przychód rozpoznaje się, gdy Grupa przestaje być trwale zaangażowana w zarządzanie sprzedanymi towarami i materiałami w stopniu w jakim zazwyczaj funkcję taką realizuje się wobec towarów, do których ma się prawo własności, ani też nie sprawuje nad nimi efektywnej kontroli.

Do przychodów danego roku obrotowego zalicza się również zarachowane przychody, które z uwagi na stosowany system rozliczeń odbiorców nie zostały zmierzone i zafakturowane.

Najistotniejsze przychody Grupa osiąga ze sprzedaży energii elektrycznej, paliwa gazowego i usług dystrybucyjnych w segmencie Sprzedaż, usług dystrybucyjnych w segmencie Dystrybucja oraz energii elektrycznej w segmencie Wytwarzanie.

Spółki Grupy należące do segmentu Sprzedaż uzyskują przychody ze sprzedaży energii elektrycznej, paliwa gazowego i usług dystrybucyjnych od odbiorców detalicznych oraz od odbiorców hurtowych. W tym segmencie uzyskiwane są również przychody z tytułu usługi konserwacji oświetlenia drogowego.

Na każdy dzień bilansowy, z zachowaniem zasady ostrożności, dokonywany jest szacunek kwoty przychodów ze sprzedaży energii elektrycznej, paliwa gazowego i usług dystrybucyjnych dotyczących roku obrotowego, które z uwagi na ustalony w umowach z odbiorcami cykl rozliczeniowy oraz fakt, że fakturowanie jest dokonywane dla znacznej liczby odbiorców w okresach odmiennych od okresów sprawozdawczych, zostaną zafakturowane w roku następnym.

Rodzaje szacunków kwot przychodów ze sprzedaży energii elektrycznej, paliwa gazowego i usług dystrybucyjnych przedstawiono poniżej.

W przychodach ze sprzedaży usług Grupa prezentuje przede wszystkim przychody związane z działalnością dystrybucyjną. Za moment sprzedaży usług dystrybucji energii elektrycznej przyjmuje się moment dostarczenia tej usługi do odbiorcy, rejestrowany przez licznik energii elektrycznej, z uwzględnieniem prognozowanego zużycia energii oraz doszacowania przychodów, które z uwagi na stosowany system rozliczeń odbiorców nie zostały zmierzone i zafakturowane.

Hurtowa sprzedaż energii elektrycznej z jednostek wytwórczych centralnie dysponowanych oraz w ramach działalności obrotowej odbywa się poprzez zgłoszenie przez odbiorcę i dostawcę do Operatora Systemu Przesyłowego (OSP) deklarowanej w każdej godzinie ilości energii elektrycznej, którą spółka z segmentu Wytwarzanie jako dostawca zobowiązana jest dostarczyć lub spowodować jej dostarczenie, a odbiorca odebrać. Tak cena, jak i ilości w poszczególnych godzinach wynikają z wcześniej podpisanych, bądź (w przypadku TGE) elektroniczne zarejestrowanych transakcji. OSP jako swego rodzaju gwarant rozliczeń ilościowych zabezpiecza wiarygodność danych w zakresie dostarczanych ilości energii. Fakturowanie odbywa się w oparciu o raporty generowane przez OSP.
Faktury za sprzedaż energii elektrycznej dostarczanej na Rynek Bilansujący wystawiane są w oparciu o raporty ze scentralizowanego systemu bilansującego sprzedaż w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym. Rozliczenia te dokonywane są w cyklu dekadowym.
Hurtowa sprzedaż energii elektrycznej z jednostek wytwórczych nie dysponowanych centralnie (jednostki wytwórcze poniżej 100 MW rozliczane na rynku lokalnym) odbywa się na podobnych zasadach. Dla jednostek nie dysponowanych centralnie (nJWCD), podmiotem odpowiedzialnym za bilansowanie i rozliczenie do 14 grudnia 2022 roku był Operator Systemu Dystrybucyjnego (OSD). Od 15 grudnia 2022 roku zgodnie z umową o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej, nastąpiło przejęcie przez TAURON Wytwarzanie S.A. odpowiedzialności za bilansowanie handlowe jednostek nie dysponowanych centralnie z obszaru działania OSD. Od tego momentu hurtowa sprzedaż energii elektrycznej z jednostek nie dysponowanych centralnie odbywa się na takich samych zasadach, jak jednostek wytwórczych centralnie dysponowanych (JWCD). Rozliczenia oraz fakturowanie odbywa się w oparciu o raporty generowane przez OSP.

Grupa TAURON dokonuje szacunków przychodów, jak zostało opisane powyżej, z czego najistotniejszy szacunek dotyczy doszacowania przychodów ze sprzedaży energii elektrycznej, paliwa gazowego i usług dystrybucyjnych w segmencie Sprzedaż.
Na dzień 31 grudnia 2022 roku doszacowanie przychodów ze sprzedaży energii elektrycznej i usług dystrybucyjnych w segmencie Sprzedaż wyniosło 824 mln PLN, przy czym uwzględniając odwrócenie szacunków z roku poprzedniego wpływ na wynik finansowy 2022 roku wyniósł (135) mln PLN.
Na dzień 31 grudnia 2022 roku doszacowanie przychodów ze sprzedaży paliwa gazowego i usług dystrybucyjnych w segmencie Sprzedaż wyniosło 72 mln PLN, przy czym uwzględniając odwrócenie szacunków z roku poprzedniego wpływ na wynik finansowy 2022 roku wyniósł (28) mln PLN.

W roku zakończonym dnia 31 grudnia 2022 roku w stosunku do okresu porównywalnego nastąpił istotny wzrost przychodów ze sprzedaży, a główne zmiany dotyczyły przychodów ze sprzedaży następujących produktów, towarów i usług:

• Energia elektryczna – wzrost głównie w efekcie uzyskania wyższych cen, co jest pochodną wzrostowego trendu rynkowego oraz wzrostu cen w taryfach zatwierdzonych przez Prezesa URE oraz cennikach zatwierdzonych przez zarządy spółek z segmentu Sprzedaż. Główną przyczyną rynkowego wzrostu cen energii był wzrost cen surowców energetycznych wywołany przerwaniem łańcuchów dostaw w wyniku rosyjskiej agresji na Ukrainę;
• Gaz – wzrost głównie z uwagi na znaczący wzrost cen w związku z obserwowanym wzrostem na rynku krajowym oraz światowym;
• Uprawnienia do emisji CO₂ – wzrost wynika z ujęcia skutków działań mających na celu zagospodarowanie nadwyżek uprawnień do emisji CO₂ powstałych w związku z opóźnieniem oddania do eksploatacji bloku 910 MW w Jaworznie, a następnie awarią bloku.

W związku z utrzymującą się od połowy 2021 roku do kwietnia 2022 roku awarią bloku 910 MW w Jaworznie i powstałą w jej wyniku nadwyżką nabytych uprawnień ponad potrzeby umorzenia za rok 2021, część powstałej nadwyżki w wysokości 1 717 000 EUA została zaalokowana na cele umorzeniowe innej instalacji Grupy za rok 2022. Mając na uwadze zasadność dopasowania terminu dostawy uprawnień i wydatku pieniężnego, w pierwszym kwartale 2022 roku Grupa podjęła decyzję i dokonała sprzedaży powyższego posiadanego wolumenu uprawnień z

jednoczesnym odkupem tego wolumenu w produkcie terminowym EUA MAR’23 z przeznaczeniem na cele umorzenia uprawnień za 2022 rok. Przychody z umów z klientami z tytułu sprzedaży powyższych uprawnień wyniosły 604 mln PLN, a wynik Grupy na transakcji wyniósł 405 mln PLN. Jednocześnie odkup wolumenu w produkcie terminowym EUA MAR’23 po cenach wyższych niż średnia cena odsprzedanych uprawnień wpływa na zwiększenie kosztów utworzenia przez Grupę rezerwy na zobowiązania z tytułu emisji CO₂ za 2022 rok. W wyniku powyższego Grupa ocenia, iż łączny wpływ opisanych działań na jej wyniki operacyjne nie jest znaczący. Transakcja ma charakter jednorazowy, incydentalny i wynika bezpośrednio z nieplanowanego, jednorazowego zdarzenia, jakim jest awaria bloku 910 MW. W ocenie Grupy transakcja podlega wyłączeniu z zakresu MSSF 9 Instrumenty finansowe oraz nie ma wpływu na klasyfikację pozostałych kontraktów na zakup uprawnień do emisji CO₂ z przeznaczeniem na cele umorzenia.

W okresie porównywalnym w ramach działań mających na celu zagospodarowanie nadwyżki uprawnień za rok 2020 w związku z opóźnieniem oddania bloku 910 MW do eksploatacji i w konsekwencji niższą produkcją, Grupa dokonała sprzedaży na rynek wolumenu 691 000 uprawnień do emisji CO_2, co spowodowało ujęcie przychodów z umów klientami w wysokości 135 mln PLN.

W ramach restrukturyzacji portfela uprawnień do emisji CO₂, w okresie porównywalnym, w pierwszym kwartale 2021 roku, w odniesieniu do wolumenu 3 258 000 uprawnień do emisji CO₂ z terminem odbioru w marcu 2021 roku dokonano ich rolowania poprzez zawarcie nowych kontraktów z terminami dostawy w marcu 2022, 2023 i 2024 roku. Grupa ujęła wynik z rozliczenia instrumentów zgodnie z MSSF 9 Instrumenty finansowe, co spowodowało zwiększenie przychodów ze sprzedaży i wyniku operacyjnego w kwocie 304 mln PLN.

Przychody ze sprzedaży działalności kontynuowanej w podziale na segmenty operacyjne przedstawiono w poniższych tabelach.

Przychody ze sprzedaży energii elektrycznej w podziale na grupy klientów przedstawiono w poniższej tabeli.